Znikające kobiety. Nie pracują, nie idą na emeryturę, nie ma ich

Z danych Polskiego Instytutu Ekonomicznego wynika, że w pierwszym kwartale 2025 roku aż 2,15 miliona kobiet w Polsce w wieku produkcyjnym było biernych zawodowo, z czego 2,13 miliona w ogóle nie szukało pracy.

Milion z tych kobiet pozostawało poza rynkiem pracy z innych powodów niż emerytura, niepełnosprawność czy obowiązki domowe – opisuje sprawę Tygodnik Gospodarczy.

Grupa niepracujących kobiet jest dużo większa niż analogiczna grupa mężczyzn

Co czwarta bierna zawodowo osoba w wieku produkcyjnym w Polsce to kobieta, która – choć potencjalnie zdolna i dostępna do pracy – pozostaje poza systemem bez konkretnego powodu. Co więcej, ta grupa kobiet była o 280 tysięcy liczniejsza niż analogiczna grupa mężczyzn.

W II kwartale 2025 roku wskaźnik aktywności zawodowej kobiet do 64. roku życia w Polsce wynosił 69,6 proc. To 1,5 punktu procentowego mniej niż średnia w Unii Europejskiej.

Dla porównania, w Czechach, na Węgrzech i Słowacji wskaźnik ten przekraczał 72 proc.

Wiek emerytalny dla kobiet w Czechach, na Słowacji i na Węgrzech

Efekt jest szczególnie widoczny w grupie kobiet w wieku 60-64 lata. W Polsce zaledwie 26 proc. kobiet w tym wieku pracuje, podczas gdy w krajach regionu wskaźnik ten jest znacznie wyższy. Częściowo winę za taki stan rzeczy ponosi polski system emerytalny, w którym kobieta może uzyskać świadczenie po ukończeniu 60 roku życia.

W 2023 roku dla osób urodzonych po 1971 roku wiek emerytalny wynosi w Czechach. Dla osób urodzonych przed 1971 rokiem, wiek emerytalny może wynieść od 60 do 65 lat, ponieważ zależy od liczby wychowanych dzieci: jest niższy dla matek z większą liczbą dzieci (np. 62 lata dla 4 dzieci, 63 dla 3, 64 dla 2), a dla kobiet bezdzietnych lub z jednym dzieckiem wynosi 65 lat.

Na Węgrzech wiek emerytalny jest powszechnie stały dla obu płci – 65 lat. Na Słowacji to 62 lata dla wszystkich urodzonych po 1 stycznia 1957 roku.

Kara za macierzyństwo jest w Polsce dotkliwa ekonomicznie

Polski Instytut Ekonomiczny, powołując się na raport OECD, wskazuje, że kobiety bez obowiązków opiekuńczych wobec dzieci poniżej 6. roku życia stanowią jedną z trzech największych grup biernych zawodowo w Polsce. Pozostałe dwie to osoby niepełnosprawne oraz kobiety, które przeszły na emeryturę.

Co istotne, wiele z tych kobiet nie ma wcześniejszego doświadczenia zawodowego lub wyższego wykształcenia, co zwiększa ryzyko trwałego wycofania się z rynku pracy. Według ekonomistów PIE to edukacja, wcześniejsze doświadczenie zawodowe i dostępność instytucji opieki nad dziećmi są kluczowymi czynnikami chroniącymi kobiety przed wypadnięciem z rynku pracy – również wiele lat po zakończeniu opieki nad małymi dziećmi.

Dane z września 2025 roku, oparte na danych OECD i Eurostatu, pokazują, że w Polsce tzw. „kara za macierzyństwo” wynosi średnio 27,8 proc. – o tyle mniej kobieta może zarabiać w dłuższej perspektywie w porównaniu do mężczyzny, głównie z powodu przerw zawodowych spowodowanych wychowywaniem dzieci.